Laatst bewerkt op: 19 mrt 2024
Het afgelopen jaar heeft Nederland een opmerkelijke groei doorgemaakt in de productie van hernieuwbare elektriciteit. Volgens gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de productie van duurzame energie met maar liefst 21 procent gestegen, waardoor 48 procent van alle stroom afkomstig was van hernieuwbare bronnen zoals windmolens en zonnepanelen.
Een bijzondere periode was de zomermaanden van mei tot en met juli, waarin meer dan de helft van de elektriciteit afkomstig was van hernieuwbare bronnen. In juli alleen al was dit percentage gestegen tot 57 procent. Tegelijkertijd daalde de elektriciteitsproductie uit fossiele bronnen, terwijl de export van elektriciteit nog nooit zo hoog was geweest.
Toename in duurzame bronnen
De totale elektriciteitsproductie groeide in 2023 met 1 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. De productie uit hernieuwbare bronnen steeg naar 57 miljard kilowattuur, terwijl die uit fossiele bronnen daalde naar 58 miljard kilowattuur. Deze daling bij fossiele bronnen, zoals kolen en aardgas, werd deels veroorzaakt door de beschikbaarheid van goedkopere wind- en zonne-energie.
Een specifieke toename was te zien in de productie van zonne-energie, die in 2022 goed was voor ruim 17 miljard kilowattuur en in het afgelopen kalenderjaar met 24 procent toenam naar ruim 21 miljard kilowattuur. De productie van windenergie steeg naar 29 miljard kilowattuur, deels door een toename van het opgestelde vermogen van zowel land- als offshore windmolens. Het totale vermogen van windmolens kwam in 2023 uit op 11 gigawatt.
Daling in biomassa
In tegenstelling tot de groei bij zonne- en windenergie, daalde de productie uit biomassa naar 7,0 miljard kilowattuur, wat 1,7 miljard kilowattuur minder was dan het jaar ervoor. Deze daling werd mede veroorzaakt door een afname in het gebruik van biomassa in kolencentrales.
Biomassa, zoals houtpellets en afval, wordt verbrand om stoom te produceren. Deze stoom drijft vervolgens een turbine aan, waardoor elektriciteit wordt opgewekt. Echter, vanwege de duurzaamheidskwesties rond het gebruik van biomassa en de focus op andere, schonere energiebronnen, is de productie uit biomassa gedaald.
Record export van elektriciteit
Een ander opmerkelijk feit was de recordexport van elektriciteit, die in 2023 een totaal van 25 miljard kilowattuur bereikte, een stijging van 10 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Duitsland ontving 10 miljard kilowattuur, België 8 miljard kilowattuur en het Verenigd Koninkrijk 4 miljard kilowattuur.
Terwijl de export toenam, steeg ook de totale invoer van elektriciteit met 5 procent naar 19 miljard kilowattuur in vergelijking met het voorgaande jaar. De grootste toename in invoer kwam vanuit Noorwegen, met 1,1 miljard kilowattuur, door een hogere productie van Noorse waterkrachtcentrales.
Duurzame bronnen en waterkrachtcentrales
Een voorbeeld van een hernieuwbare energiebron is waterkracht, die in Nederland nog in beperkte mate wordt gebruikt. Waterkrachtcentrales maken gebruik van de energie die wordt opgewekt door stromend water, zoals rivieren of watervallen. Deze energie wordt omgezet in elektriciteit door middel van turbines.
Een waterkrachtcentrale bestaat uit een stuwmeer en een waterkrachtturbine. Wanneer water van een hoger gelegen stuwmeer door de turbine stroomt, wordt de kinetische energie van het water omgezet in mechanische energie. Deze energie wordt vervolgens via een generator omgezet in elektriciteit.
Hoewel Nederland geen grote rivieren heeft zoals sommige andere landen, wordt waterkracht op kleinere schaal toegepast, bijvoorbeeld bij sluizen en gemalen. Dit draagt bij aan de diversificatie van hernieuwbare energiebronnen en draagt bij aan de groei van duurzame elektriciteitsproductie in Nederland.
Onomkeerbaar
Al met al was 2023 het tweede jaar op rij waarin Nederland per saldo meer elektriciteit exporteerde dan importeerde, met een totale uitvoer van ruim 5,7 miljard kilowattuur. Deze cijfers tonen aan dat Nederland grote stappen zet richting een duurzame en energiezuinige toekomst. Met een groeiende productie uit hernieuwbare bronnen en een recordexport van elektriciteit, lijkt de trend naar duurzame energie onomkeerbaar.
