Zonnepanelen hoef je niet schoon te maken. Als er een flinke regenbui overheen gaat dan is dat voldoende om de panelen weer schoon te krijgen. Tenminste, dat is wat er vaak gezegd wordt door de leverancier van de betreffende panelen. Het is echter maar deels waar, want met een regenbui gaat niet al het vuil van je zonnepanelen en uiteindelijk hoopt dat vuil zich op. En wat te denken van periodes waarin er bijna geen regen valt, zoals we de afgelopen jaren wel vaker hebben gezien in Nederland. Dan worden je zonnepanelen niet schoongespoeld, terwijl er dan toch relatief veel vuil is in de vorm van stuifzand veroorzaakt door de droogte.
Maar, is het zo erg om je zonnepanelen niet schoon te maken? Ze doen het nog prima dan toch? Wat zijn de voordelen van het schoonmaken van je zonnepanelen of juist de nadelen wanneer je ze niet reinigt? En kun je dat schoonmaken zelf doen of moet je dat overlaten aan een professional? Als je ervoor kiest om de panelen zelf te reinigen, hoe doe je dit dan verantwoord? Allemaal vragen waarop we hieronder ingaan, zodat jij het optimale uit je zonnepanelen kunt blijven behouden.
Zonnepanelen zijn zelfreinigend
Vaak worden zonnepanelen als zelfreinigend aangeprezen. Inderdaad bevatten de panelen een zelfreinigende laag en er wordt dan ook aangegeven dat onderhoud in de vorm van schoonmaken niet regelmatig nodig is. Eén keer in de vier tot vijf jaar wordt voldoende geacht. Dat hangt er in de eerste plaats vanaf wat voor coating de zonnepanelen bevatten. Daar zit namelijk verschil in, op het gebied van technologie en uiteindelijk dus ook de werking en de effectiviteit.
Vanuit de TU Delft is er bijvoorbeeld een coating met vloeibare kristallen ontworpen die via hoogfrequente wisselstroom trillingen veroorzaakt. Hierdoor kan vuil zich niet hechten aan de panelen, maar wordt het steeds weer losgetrild. De laklaag van de panelen trilt op vaste tijden en daardoor gaat het vuil automatisch van de panelen af. Voor panelen die uitgerust zijn met deze of een soortgelijke technologie zal inderdaad gelden dat er geen of zeer gering onderhoud nodig is. Voor panelen die deze functie niet hebben zal er toch vaker een schoonmaakbeurt nodig zijn.
Waarom moet je zonnepanelen schoonmaken?
Zonnepanelen kunnen vies worden. Er kan zand, modder, mos en ander vuil op komen te liggen en zich aan de panelen hechten. Ook kun je in het voorjaar last hebben van stuifmeel van bloeiende planten dat zich hecht aan de panelen. Woon je in een buurt waar veel vogels zijn (denk aan de stad met veel duiven of aan zee met veel meeuwen), dan kunnen je zonnepanelen ook daardoor vervuild raken. Maar, wat maakt dat eigenlijk uit? Als het van een afstand niet te zien is, dan vinden veel mensen het wel prima.
Waarom kan de zonnepanelen schoonmaken dan toch belangrijk zijn? Eigenlijk is het antwoord hierop wel logisch. Wanneer zich vuil hecht aan een paneel, dan kan het ‘vervuilde’ gedeelte minder of zelfs geen zonlicht meer ontvangen. Hierdoor werkt het paneel dus minder goed en behaal je minder rendement met je zonnepanelen. Dit kan wel oplopen tot 2 of 5 procent. Wil je bijvoorbeeld een jaaropbrengst bereiken van 5000 KwH en heb je de samenstelling van je panelen hierop afgestemd, dan kom je dus tot zo’n 150 tot 250 KwH te kort. Dat scheelt je op den duur toch een hoop stroom en op die manier haal je minder rendement uit je zonnepanelen.
Wanneer moet ik mijn zonnepanelen schoonmaken?
Als stelregel geven veel leveranciers aan dat één keer in de vijf jaar je zonnepanelen reinigen voldoende is. Dat is echter een richtlijn. Het is van veel factoren afhankelijk of dit voor jouw panelen toereikend is. Hierboven hebben we al enkele factoren genoemd die ervoor kunnen zorgen dat jouw zonnepanelen extra snel vervuild kunnen raken. Houd daarom goed het rendement van je panelen in de gaten. Dat kan doorgaans via de website of via een app van de leverancier van de panelen. Merk je dat het rendement van je panelen achteruit gaat, dan kan vuil een reden hiervoor zijn. Als je kijkt naar de periode in het jaar wanneer je jouw zonnepanelen het beste schoon kunt maken, dan is dat in maart. In de periode daarna heb je het meeste profijt van je panelen, simpelweg omdat er in de opvolgende maanden de meeste zonuren zijn. Als je jouw panelen van te voren schoonmaakt, dan profiteer je optimaal van de zon en haal je uit de maanden tot aan november het meeste rendement uit jouw panelen.
Zonnepanelen schoonmaken: zelf doen of uitbesteden
Wanneer het nodig is om je zonnepanelen schoon te maken dan heb je de keuze: ga je de klus zelf doen of besteed je het schoonmaken uit. Je kunt ervoor kiezen om zelf aan de slag te gaan met het reinigen van je zonnepanelen, maar of dit een verstandige keuze is dat is afhankelijk van meerdere factoren. Kijk in eerste instantie of de panelen goed bereikbaar zijn. Heb je op je dak genoeg ruimte om goed bij alle panelen te kunnen komen? Is dit niet het geval, dan zal je hulpmiddelen aan moeten schaffen om alles goed schoon te kunnen maken.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan een telescoopborstel. De kosten kunnen dan hoog oplopen en de vraag is dan of het laten schoonmaken van de panelen niet een voordeligere optie is. Daarnaast steekt het schoonmaken van de panelen nogal nauw. Vrolijk aan de slag gaan met een emmertje kraanwater is niet de meest verstandige keuze. Kraanwater bevat namelijk kalk dat zich aan de panelen hecht en waardoor er een laag ontstaat waardoor de panelen een verminderde werking krijgen. Daarnaast heb je speciale reinigingsmiddelen nodig. Gebruik je een bijtende stof en een spons of borstel van te ruw materiaal, dan kun je grote schade aanrichten aan je installatie. Tenslotte nog is het zelf schoonmaken van je zonnepanelen niet zonder gevaar en bestaat er een kans dat je jouw panelen beschadigd of dat je zelf letsel oploopt door een val.
Het nadeel van het laten schoonmaken van je zonnepanelen is dat je hiervoor arbeidskosten moet betalen. Wanneer je de panelen regelmatig schoon laat maken, laten we uitgaan van éénmaal per anderhalf jaar, dan ben je hier gemiddeld €40 á €50 aan kwijt. Je laat het werk dan wel over aan een professional die over de juiste materialen en de deskundigheid beschikt om de klus op de juiste manier te klaren. Je loopt geen risico op beschadiging van je panelen en je bent zeker van een goede schoonmaak met professionele reinigingsmiddelen. Je hoeft daarnaast zelf niet te investeren in de aanschaf van deze middelen en loopt geen risico om lichamelijk letsel op te lopen.
Hoe gaat het schoonmaken van zonnepanelen in zijn werk?
Zoals we hierboven al uiteen hebben gezet is het reinigen van je zonnepanelen een specialistische klus, die je alleen zelf uit moet voeren wanneer je heel zeker van je zaak bent en je over de juiste materialen beschikt. Maar of je nu zelf aan de slag gaat of je laat de schoonmaak over aan een vakman, de werkwijze zal nagenoeg hetzelfde zijn.
Allereerst is een goede voorbereiding van belang. Ga dus niet zomaar aan de slag maar sta eerst even stil bij een aantal belangrijke punten. Kijk goed welke materialen je nodig hebt en hoe je het beste (en veiligste je panelen kunt bereiken). Schakel je installatie uit tijdens het schoonmaken, aangezien dat een stuk veiliger werkt. Controleer het oppervlak van de panelen op takken, bladeren en andere vormen van grotere stukken vuil. Dit zorgt ervoor dat je ruim baan hebt voor de reiniging van je panelen. Gebruik voor de schoonmaakbeurt regenwater of water dat ontkalkt is. Dit laatste noemen we ook wel osmosewater. Op die manier weet je zeker dat er geen kalkaanslag op je panelen krijgt, wat (zoals aangegeven) nadelig is voor de opbrengst van je panelen. Zijn de panelen erg vuil, dan kun je een speciaal reinigingsmiddel gebruiken om hardnekkig vuil te verwijderen.
Sommige delen van je dak (en dus ook van je zonnepanelen) zijn lastig bereikbaar vanaf de grond of zelfs met een ladder. Gebruik bij voorkeur een telescoopborstel die je aan kunt sluiten op een waterbron, zodat je overal gemakkelijk(er) bij kan. Zorg hierbij voor een borstel met zachte haren, zodat je geen krassen op de toplaag van je panelen krijgt. Nog een belangrijke tip: maak je zonnepanelen niet aan het einde van een warme dag schoon. Het plotselinge temperatuurverschil tussen het oppervlakte en het water dat je gebruikt kan er voor zorgen dat er barsten in je zonnepanelen komen. Kies daarom een bewolkte dag uit wanneer het niet te warm is en maak de panelen bij voorkeur vroeg in de ochtend schoon.
Vergeet bij een schoonmaakbeurt niet om de omvormer hier ook in mee te nemen. Ook vuil hierop kan nadelig zijn voor het rendement van je panelen.
Hoe vaak moet ik mijn zonnepanelen schoonmaken of laten reinigen?
Zoals we al eerder in dit artikel aangegeven hebben geven de meeste leveranciers aan dat één keer in de vijf jaar je zonnepanelen reinigen voldoende is. Min of meer hoort dat een beetje bij het ‘verkooppraatje’ en is de frequentie van de schoonmaakbeurten sterk afhankelijk van je persoonlijke situatie. Meten is weten, dus houd gewoon je app of de website waarop je het rendement van je panelen kunt monitoren goed in de gaten. Meet je een aanzienlijke achteruitgang in de rendement, dan is dit vaak een teken dat je panelen een schoonmaakbeurt nodig hebben. Woon je in een bosrijk gebied en staan er veel bomen om je huis, dan is het waarschijnlijk dat je frequenter je zonnepanelen zal moeten onderwerpen aan een reinigingsbeurt.
Hetzelfde geldt als je in een gebied woont waar veel roet in de lucht zit. Denk hierbij aan een woning naast een drukke snelweg of in de buurt van veel industrie of een vliegveld. Ook wanneer je aan zee woont, dan is één keer in de vijf jaar je panelen reinigen vaak niet toereikend. Er komt veel zand op je zonnepanelen en de kans op verontreiniging door vogels is ook vrij groot. Wat tenslotte ook nog va invloed kan zijn is de hellingshoek van je zonnepanelen. Wanneer deze hoek vrij gering is, bijvoorbeeld beneden de 30 graden, dan blijft er meer vuil op liggen dat minder gemakkelijk wegspoelt door een regenbui. Ook in dat geval is vaker reinigen een must.
Laat de reiniging opnemen in je onderhoudscontract
Wanneer je zonnepanelen goed onderhouden worden, dan heb je er veel langer plezier van. Het is daarom aan te raden een onderhoudscontract af te sluiten, waarbij de hele installatie periodiek, meestal één keer per 1, anderhalf of 2 jaar, grondig nagelopen wordt. Vaak wordt tijdens het onderhoud de installatie ook schoongemaakt. Is dit nog niet het geval, verzoek dan om dit in je onderhoudscontract op te laten nemen. Je bent dan wel wat meer geld kwijt aan het onderhoud, maar wanneer dit inhoudt dat je installatie 3 tot 5 jaar langer meegaat, dan heb je deze kosten al weer uitgespaard.
Zonnepanelen schoonmaken: hoe zit het met de garantie en de verzekering
Wanneer je zelf aan de slag gaat met het schoonmaken van je zonnepanelen, dan doe je er goed aan om na te gaan of dit van negatieve invloed kan zijn op de fabrieksgarantie die je op de panelen krijgt. Het kan zijn dat in de algemene voorwaarden beperkende kleine lettertjes staan en dat alleen schoonmaak door een gerenommeerd bedrijf wordt toegestaan. Zonnepanelen vallen onder je woonhuisverzekering en de schade wordt in de meeste gevallen gedekt. Dit moet echter wel zichtbare schade zijn. Ben je zelf aan de slag gegaan met het reinigen van je panelen en heb je middelen of materialen gebruikt waardoor je panelen minder rendement opleveren, dan wordt deze schade niet vergoed. De verzekeraar zal aangeven dat de schade net zo goed bij het vervoer of tijdens de installatie opgetreden kan zijn of dat het verminderde rendement te wijten is aan de kwaliteit van het product. Houd daar dus goed rekening mee.
Zelf je zonnepanelen schoonmaken: materialen en toebehoren
Wil je graag zelf geregeld je zonnepanelen schoonmaken dan is het belangrijk om hier het juiste materiaal en de juiste toebehoren voor aan te schaffen. Allereerst kun je het beste een telescoopsteel aanschaffen. Deze zijn verkrijgbaar in verschillende lengtes. Het is daarom aan te bevelen om goed te kijken welk bereik je nodig hebt. De meeste aanbieders hanteren vaste maten die starten bij 3,60 meter en dan vervolgens met stappen van 1,8 meter omhoog gaan. Vergeet niet dat je zonnepanelen een bepaalde hellingshoek hebben en dat je dus meer lengte nodig hebt. Schaf dus geen telescoopsteel aan die te kort is. Een steel die veel te groot is, is ook niet ideaal, aangezien dat onhandig werkt. Qua aanschafprijs start een telescoopsteel zo rond de €100. Het voordeel van een telescoopsteel is dat de watertoevoer via een slang in de steel gaat. Je werkt dus niet met een steel en een losse slang die overal achter kan blijven haken en die opkrult. De stelen zijn verkrijgbaar in verschillende lichte materialen zoals aluminium en carbon zodat de steel goed hanteerbaar is en er geen zware last op je zonnepanelen rust.
Naast een telescoopsteel kun je verschillende soorten accessoires aanschaffen zoals borstels en bijvoorbeeld een zeepdispenser. Zijn je panelen zo vervuild dat je een reinigingsmiddel nodig hebt, dan is het verstandig om hier een speciaal middel voor aan te schaffen. Gebruik niet zomaar iets, omdat veel schoonmaakmiddelen bijtend zijn en schade toebrengen aan je zonnepanelen. Een goed reinigingsproduct voor zonnepanelen schaf je voor zo’n €10 per liter. Een telescoopsteel (met of zonder accessoires) houdt een redelijke uitgave in, maar zorgt er ook voor dat een ladder of een steiger niet nodig is. Vergelijk je de aanschafprijs van een telescoopsteel met een ladder of steiger, dan ben je juist zeer voordelig uit.
Wat je niet moet doen bij het schoonmaken van je zonnepanelen
We hebben de meeste don’ts bij het schoonmaken van zonnepanelen al door het artikel heen aangegeven, maar voor de volledigheid geven we hieronder nog een Top 5 van dingen die je moet vermijden bij het reinigen van zonnepanelen.
- Zorg ervoor dat je niet leunt en staat op je zonnepanelen tijdens het schoonmaken. Hierdoor kunnen je panelen beschadigen.
- Gebruik geen kraanwater om je zonnepanelen schoon te maken. Kraanwater bevat kalk en hierdoor kan een laagje op het oppervlak van je panelen ontstaan, waardoor het rendement van je installatie achteruit gaat.
- Gebruik geen hogedrukspuit voor het reinigen van je zonnepanelen. De druk kan te hoog zijn, waardoor de panelen kunnen beschadigen.
- Maak geen gebruik van bijtende middelen zoals ammoniak en spiritus. Hiermee kun je bijvoorbeeld ramen goed schoonmaken, maar deze middelen brengen schade toe aan je zonnepanelen. Gebruik ook geen afwasmiddel, aangezien dit ook bijtende bestandsdelen bevat.
- Gebruik geen schuursponsjes, bezem of harde borstel voor het schoonmaken van je zonnepanelen. Hierdoor komen er krassen op de panelen en dit gaat ten koste van het totale rendement.
De rekensom: is het schoonmaken van je zonnepanelen voordeliger?
Wanneer je zonnepanelen rendement verliezen door stof, zand en ander vuil, dan is dat vervelend. Je hebt dan jaarlijks een mindere opbrengst, waardoor je niet aan jouw streefdoel aan KwH komt. Hierdoor zal je dan toch een beroep moeten doen op het elektriciteitsnet, wat inhoudt dat je extra kosten hebt. Maar het aanschaffen van reinigingsmiddelen en toebehoren kost ook geld, evenals het laten schoonmaken van je zonnepanelen. De hamvraag is dan natuurlijk of het financieel uit kan wanneer je besluit je zonnepanelen schoon te houden.
Laten we ervan uitgaan dat je 5 jaar lang je zonnepanelen niet schoonmaakt. In het begin zal het verminderde rendement nog laag zijn, maar dat loopt door vuil dan gedurende jaren op. Er zijn verschillende studies waarin bij het niet schoonhouden van je panelen je tussen de 3 en 5 procent rendementsverlies hebt, maar ook studies die wel uitgaan van 20% verlies. Laten we uitgaan van een gemiddelde van 4% en een jaarlijkse opbrengst van 5000 KwH. Per jaar heb je dan een verlies van zo’n 200 KwH, wat in een periode van 5 jaar dus neerkomt op 1000 KwH. De huidige energieprijzen rijzen de pan uit en voor één KwH aan stroom betaal je momenteel rond de €0,80. In totaal komt dat dan neer op een extra kostenpost van €800. Wanneer je dit vergelijkt met de aanschafkosten van de materialen bij het zelf schoonmaken of de kosten van het jaarlijks schoon laten maken van je installatie, dan kan je dus concluderen dat het schoonmaken van je zonnepanelen zeker lonend is.
